Özellikle ilkokulda beden derslerinin önemi pandeminin ardından daha da çok arttı. Yeni nesil öğrencilerin düşmeye daha yatkın olduğunu üstelik nasıl düşeceklerini de bilmediklerini gözlemleyen beden eğitim öğretmenleri çocuklara düşme eğitimi vermek gerektiğini düşünüyor. 5 yıl öncesine kadar çocukarın sokak oyun kültürünün bilgisinin ve dışarıdaki hazır buluşuluklarının daha fazla olduğuna dikkat çeken Beden eğitimi öğretmeni Alican Boztaş gözlemlerini şöyle anlattı:
ÖNCE DÜŞME ÖĞRETİLMELİ
“Özellikle pandemi döneminde dışarıya olan güvensizlik çocukları eve kilitledi. Bu durumda da o dönemde yürümeyi öğrenen çocukların bazı motor becerileri gelişmedi. Şimdi bu çocuklar ilkokula başladı. Okulun açıldığı hafta çocuklara normal tempoyla koşu yaptırırken içlerinden birinin takılıp düştüğünü düşerken de yüzünü koruyamadığını gördüm. Velisi pandemide çok evde kaldığını söyledi. Tabii bu süreç oldukça hareketsiz geçmiş. Halbuki çocukların gelişme döneminde sıkça düşmesi ve düşerken bedenini nasıl koruyacağını deneyimleyerek öğrenmesi gerekiyor. Yurtdışında beden eğitimi derslerinde çocuklara bir spor dalı öğretilmeden önce düşme ve bunun reaksiyonları öğretiliyor. Doğal olanı çocuğun yuvarlanmayı, düşmeyi en önce görmesi.”
HAREKET BECERİLERİ EN DÜŞÜK SEVİYEDE
“Son yıllarda özellikle okul öncesi dönemde 4-6 yaş arasında ve ilkokul çağında olan çocuklarda yapılan bilimsel çalışmalar ‘endişe verici’ bir oranda okula başlamaya fiziksel olarak hazır olmadıklarını ortaya çıkardı” diyen Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tolga Akşit şöyle konuştu:
“Yapılan çalışmalara göre çocukların hareket beceri düzeyleri tüm zamanların en düşük seviyesinde. Okul çağı çocuklarını gözlemleyen erken çocukluk dönemi uzmanları, çocukların sınıfta öğrenme becerilerini etkileyen denge ve koordinasyon becerilerine yönelik yaşadığı problemlerin düşünüldüğünden daha fazla olduğunu söylüyor. Bununla birlikte, okulun ilk yılının başında çocukların fiziksel gelişimlerini değerlendirmek için yapılan testlerde, çocukların üçte birinde görülen motor beceri ve refleks eksikliğinin ‘endişe verici’ düzeyde olduğu ortaya çıktı.
Özellikle gelişimsel bozukluklar, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu(DEHB), motor beceri yani hareket etme yeteneği ile ilişkilendirilmiş tipik sendromlar var. Bu problemler çocuklarda koordinasyon sorunlarına da yol açabiliyor. Çalışmalar, düşmelerin sıklığının, çocukların motor gelişim düzeyleri ile doğrudan ilişkili olduğunu gösteriyor.
ÇOCUKLAR FİZİKSEL OLARAK HAZIR DEĞİL
Son yıllara kadar bahsedilen ve herkes tarafından kabul edilen yargı; çocuklar bu evrelerde doğal aktivitelerini kendileri oluşturur ve sürdürürlerdi. Ne yazık ki, günümüzde çocuklar okul öncesi döneme motor becerilerin gelişimi için gerekli fiziksel aktivitelerden yoksun olarak başlıyor. Bunun en büyük nedenleri arasında, açık havada oyun oynanacak park ve bahçe hatta sokaklara çocukların ilgisinin azalması ve digital çağ ile birlikte bilgisayar, cep telefonu gibi teknolojik aletlerin daha fazla kullanılıyor olması yer alıyor. Ayrıca aileler de çocuklarıyla birlikte vakit geçirmek istediklerinde, açık hava oyun parkları ya da doğal alanlar yerine alış veriş merkezlerini daha fazla tercih ediyor.
DÜŞÜK GELİRLİ AİLELERDE KOORDİNASYON BOZUKLUKULARI ARTIYOR
Bu arada ilginç bir sonuçla karşı karşıyız; bir araştırmaya göre ne yazık ki okulda ve toplumda becerisiz olarak adlandırılan koordinasyon bozuklukluların aile geliri gibi çevresel faktörlerle ilişkilendiriliyor. Buna göre; düşük gelire sahip ailerin çocuklarının yüksek gelire sahip ailelerin çocuklarına kıyasla daha fazla risk altında olduğu görülüyor.”
DÜŞERKEN DİŞİNİ KIRAN ÖĞRENCİ VAR
Şeniz Yırtlazlı – Beden eğitimi öğretmeni
Biz çocukken sokakta oynadığımız oyunlarda bedensel becerilerimizi de geliştirirdik. Acil durumlara çözüm üretebilme yeteneğimizde aslında çocukken oynadığımız oyunların da etkisi var. Günümüz çocukları çözüm üretme ve el pratikliginde çok eksikler. Hatta nasıl düşeceğini, düşerken kendini nasıl koruması gerektiğini bile bilemiyorlar. Düşerken hızlıca elini koyamadığı için yüzünü yere vuran ve dişi kırılan öğrencimiz var mesela. Çünkü evde oynadıkları oyunlarda denge merkezlerini geliştirecek bir durum ya da kaslarını güçlendirecek bir zorluk yok.
NELER YAPILABİLİR?
Hareket eğitimi: Spor uzmanı eşliğinde yapılan egzersizler, motor becerilerin geliştirilmesine yardımcı olabilir.
Oyun terapisi: Eğlenceli aktivitelerle çocukların koordinasyon becerilerini geliştirmek mümkün.
Eğitim ve bilinçlendirme: Ailelerin ve öğretmenlerin bu konudaki farkındalığını artırmak önemli.
Çocuğu sokakla tanıştırmak: Yürümeyi öğrenen her çocuğun klasik çocuk parkları ve sokak oyunlarıyla tanıştırılması gerekiyor.
